Zastosowanie ziół leczniczych w endometriozie

Endometrioza to przewlekła choroba, która dotyka miliony kobiet na całym świecie. Charakteryzuje się rozrostem tkanki endometrium poza macicą, co prowadzi do bólu, stanów zapalnych, a także problemów z płodnością. Coraz większa liczba kobiet w przebiegu choroby szuka dodatkowego wsparcia lub innej drogi niż leki przeciwbólowe i terapia hormonalna. Oprócz zastosowania odpowiedniej diety oraz zmiany stylu życia, obiecującym obszarem jest wykorzystanie ziół leczniczych, które mają właściwości przeciwzapalne, pomagają regulować gospodarkę hormonalną oraz wspomagają zdrowie. W tym artykule zaproszę Cię do przyjrzenia się najczęściej stosowanym ziołom w łagodzeniu objawów endometriozy oraz pokażę Ci, jak mogą one wspierać zdrowie Twoje lub bliskiej Ci kobiety chorującej na endometriozę.

Fitoterapia, co to takiego?

Fitoterapia, to metoda leczenia opierająca się na wykorzystaniu roślin i ich wyciągów do wspierania zdrowia oraz leczenia różnych dolegliwości. Polega ona na wykorzystaniu różnych roślin i ich części (ziół, liści, kwiatów, korzeni, kory lub nasion), które zawierają substancje aktywne o potencjalnym działaniu leczniczym i wspomagającym leczenie. Zioła te zwykle są przyjmowane w formie sproszkowanej, naparów, kapsułkowanych ekstraktów i wyciągów lub olejków eterycznych. 

Głównym założeniem fitoterapii jest wykorzystanie naturalnych właściwości roślin. Co ciekawe, często te rośliny były od dawna stosowane w medycynie ludowej, choć dziś ich działanie jest lepiej zbadane i ma naukowe potwierdzenie. Odpowiednio dobrane i zastosowane zioła lecznicze mogą być świetnym wsparciem tradycyjnych metod leczenia lub niektórych przypadkach stosowane są jako łagodniejsza, bardziej naturalna alternatywa dla farmakoterapii.

Fitoterapia wywodzi się z myśli, mówiącej o tym, że wiele roślin zawiera związki chemiczne, które działają łagodnie, ale skutecznie na różne układy w ciele, przez co mogą pomagać w wielu dolegliwościach i chorobach. Przykładowo jednym roślinom przypisuje się działanie uspokajające i przeciwzapalne, innym poprawiające krążenie, a kolejnym pobudzające. W przeciwieństwie do niektórych leków syntetycznych, zioła lecznicze często mają mniej skutków ubocznych, choć ich działanie bywa wolniejsze. 

Fitoterapia staje się coraz popularniejsza jako naturalna forma wsparcia zdrowia, zwłaszcza w łagodzeniu przewlekłych chorób, stresu, bezsenności, problemów  trawiennych czy zaburzeń hormonalnych. Pamiętaj, że jeśli chcesz wprowadzić u siebie elementy fitoterapii, wcześniej skonsultuj się ze specjalistą, aby uniknąć niepożądanych reakcji i skutków ubocznych, zwłaszcza jeśli zażywasz jakiekolwiek leki i/lub suplementy diety lub masz jednocześnie kilka różnych chorób.

Ziołowe wsparcie w endometriozie

Złożone objawy endometriozy mogą znacząco obniżyć jakość życia. Spośród naturalnych metod łagodzenia objawów choroby, fitoterapia odgrywa coraz większą rolę. Zioła o właściwościach przeciwzapalnych, regulujących hormony oraz wspierających pracę układu pokarmowego i odpornościowego mogą stanowić cenne wsparcie i być doskonałym uzupełnieniem w dbaniu o zdrowie, a także dobre samopoczucie.

15 ziół, które możesz zastosować w endometriozie

• Dong Quai (dzięgiel chiński) - Dzięgiel chiński jest ceniony w tradycyjnej medycynie chińskiej, jako środek wspierający zdrowie układu rozrodczego, szczególnie u kobiet. Zawiera fitoestrogeny, które mogą pomóc w regulacji poziomu hormonów, co będzie istotne w przypadku endometriozy. Dodatkowo Dong Quai działa rozkurczowo, co może mieć korzystny wpływ na bóle towarzyszące tej chorobie. 

• Kalina koralowa  - jest to roślina o silnych właściwościach rozkurczowych, która może pomagać w łagodzeniu bólu podczas miesiączki oraz w przypadku występowania bolesnych skurczów. Kalina działa także uspokajająco, co będzie dodatkowym wsparciem, jeśli odczuwasz przewlekły stres. Jej naturalne działanie przeciwbólowe może być w niektórych przypadkach alternatywą dla tradycyjnych leków przeciwbólowych.

• Glistnik jaskółcze ziele - ma właściwości przeciwzapalne i rozkurczowe, co sprawia, że może być pomocny w łagodzeniu stanów zapalnych związanych z endometriozą. Wspiera także prawidłowe funkcjonowanie wątroby, co jest istotne przy detoksykacji organizmu i metabolizmie hormonów. Pomaga również w zmniejszeniu bólu menstruacyjnego, działając jako naturalny środek przeciwbólowy.

• Dziki pochrzyn (Wild Yam) – w medycynie ludowej znalazł zastosowanie z powodu swoich właściwości przeciwzapalnych i regulujących układ hormonalny. Zawiera diosgeninę, substancję działającą podobnie do progesteronu, co może pomóc w utrzymaniu równowagi hormonalnej, szczególnie przy nadmiernym poziomie estrogenów. Może również łagodzić objawy bólowe związane z cyklem menstruacyjnym.

• Zielona herbata - jest bogata w przeciwutleniacze, takie jak katechiny, które wykazują silne działanie przeciwzapalne. Wspomaga także pracę wątroby i detoksykację organizmu, co może być korzystne w procesie metabolizowania nadmiaru estrogenów, których nadmiar będzie zwiększał nasilenie endometriozy. Dodatkowo, zielona herbata będzie wspierała organizm w walce ze stanami zapalnymi.

• Ekstrakt z kory sosny nadmorskiej - zawiera silne przeciwutleniacze, takie jak proantocyjanidyny, które mają działanie przeciwzapalne i mogą wspierać zdrowie naczyń krwionośnych. Pomaga w redukcji stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych, które często występują w endometriozie. Jego właściwości poprawiają krążenie, co może przynieść ulgę w bólach miednicy.

• Biała piwonia - ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów bólowych związanych z endometriozą. W tradycyjnej medycynie chińskiej jest stosowana do regulacji cyklu miesiączkowego oraz jako środek rozkurczowy. Pomaga również w równoważeniu poziomu estrogenów, co może być kluczowe w łagodzeniu objawów tej choroby.

• Niepokalanek mnisi - Niepokalanek mnisi jest jednym z najczęściej stosowanych ziół w regulacji hormonów u kobiet. Wspiera funkcje przysadki mózgowej, pomagając  regulować produkcję progesteronu i estrogenu, co jest szczególnie istotne w przypadkach nierównowagi hormonalnej. Pomaga w łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego, ograniczeniu bólu piersi oraz regulacji cykli menstruacyjnych.

• Rumianek - jest znany ze swoich właściwości uspokajających, przeciwzapalnych i przeciwskurczowych, co czyni go pomocnym w łagodzeniu bólu menstruacyjnego i stanów zapalnych związanych z endometriozą. Jego działanie relaksujące może również wspierać lepszy sen i redukcję stresu, co będzie miało wpływ na ogólną poprawę samopoczucia. Spożywanie rumianku może działać także wspomagająco na układ trawienny, co będzie istotne w przypadku współwystępowania z endometriozą problemów żołądkowo-jelitowych. 

• Krwawnik pospolity – jego tradycyjnym zastosowaniem jest łagodzenie bólu menstruacyjnego oraz regulacja cyklu. Jego właściwości przeciwzapalne mogą pomóc w redukcji stanów zapalnych związanych z endometriozą. Ponadto, krwawnik wspiera prawidłowe krążenie krwi i pomaga zmniejszać jej zastoje. 

• Ostropest plamisty – dobrze znany ze swoich właściwości ochronnych dla wątroby, co jest kluczowe w jej prawidłowej pracy, nie zaburzonych  procesach detoksykacji i metabolizmie hormonów, szczególnie estrogenów. Wspomagając pracę wątroby, może przyczyniać się do osiągania równowagi hormonalnej, co pozwoli złagodzić objawy endometriozy. Jego silne właściwości przeciwutleniające pomagają również w walce ze stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi.

• Kwiat kocanki – wykazuje silne właściwości przeciwzapalne, przez co jest pomocny w redukcji stanów zapalnych. Wspiera także regenerację tkanek, co może być pomocne w zmniejszaniu bólu oraz wspomaga pracę wątroby, pomagając w usuwaniu nadmiaru hormonów i toksyn z organizmu.

• Czerwona koniczyna (Trifolium pratense) - jest bogata w fitoestrogeny, które mogą wspomagać równowagę hormonalną u kobiet, poprzez wsparcie regulacji poziomu estrogenów, co będzie istotne w leczeniu endometriozy. Koniczyna wykazuje również działanie przeciwzapalne.

•  Imbir – znany ze swoich właściwości przeciwzapalnych i przeciwbólowych, co może pomóc zarówno w łagodzeniu bólu menstruacyjnego, jak i redukcji stanów zapalnych. Wykazuje również działanie rozkurczowe, które będzie pomocne w przebiegu endometriozy, tak samo, jak wspierające działanie imbiru na układ trawienny.

• Korzeń maca – należy do adaptogenów. Wykazuje działanie wspierające równowagę hormonalną i prawidłowe działanie układu rozrodczego. Może pomóc w regulacji cyklu menstruacyjnego i wsparciu płodności. Dodatkowo stosowanie korzenia maca pomaga zmniejszyć przewlekłe zmęczenie, które często towarzyszy endometriozie.

Jak możesz zastosować zioła w endometriozie?

• Dong Quai (dzięgiel chiński) – aby przygotować napar zaparz 1 łyżeczkę korzenia przez 15 minut. Pij 1–2 razy dziennie. Możesz również kupić go w formie suplementów.

• Kalina koralowa – napar możesz przygotować z suszonej kory. Gotuj ją przez 10 minut, następnie odstaw na 15 minut i przecedź. Pij 2 razy dziennie. Kalinę możesz stosować także w formie suplementu.

• Glistnik jaskółcze ziele – napar możesz przygotować z suszonych liści glistnika. Zwykle zaleca się napar z jednej łyżeczki, który możesz pić 1-2 razy dziennie. PS. Jeśli masz stany zapalne na skórze możesz zastosować glistnik również w formie maści. 

• Wild Yam (Pochrzyn włochaty) – w formie ekstraktu stosuje się go w ilości 1 miarki, 1-2 razy dziennie. Możesz również kupić go w formie suplementu diety. Nie zaleca się go stosować przez dłuższy czas, gdyż zawarta w nim diosgenina delikatnie może pobudzać włóknienie nerek.

• Zielona herbata – możesz pić ją 2 razy dziennie, żeby korzystać w pełni z jej antyoksydacyjnych właściwości. Świetnym rozwiązaniem jest także matcha, którą możesz stosować nie tylko w formie napoju, ale także jako dodatek np. do jogurtu lub wypieków. Ekstrakt z zielonej herbaty możesz kupić również w formie suplementu diety.

• Ekstrakt z kory sosny nadmorskiej – najpopularniejszą formą ekstraktu są kapsułki. Możesz również spotkać się z formą płynną ekstraktu, który możesz dodać do wody.

• Biała piwonia – napar przygotowuje się zwykle z suszonych korzeni. Możesz przygotować napar gotując 1 łyżkę korzenia przez około 10-15 minut, przecedzić i spożywać 1-2 razy dziennie po ok. ½ szklanki. Białą piwonię również znajdziesz w formie suplementu.

• Niepokalanek mnisi – znajdziesz go zarówno w formie herbatki, jak i suplementu diety. Zwyczajowo do wypicia niepokalanek stosuje się w ilości 1 łyżeczki. Taki napar możesz spożywać 1-2 razy dziennie.

• Rumianek – jedno z najpopularniejszych ziół, które możesz spotkać w formie herbaty. Możesz pić go regularnie, 2 razy dziennie. Ciekawym, dodatkowym rozwiązaniem może być skorzystanie z rumianku w formie olejku eterycznego i aromaterapii. 

• Krwawnik pospolity – głównie znajdziesz go w formie herbatek z suszonych liści i kwiatów krwawnika. Krwawnik w formie naparu możesz przygotować poprzez zalania szklanką gorącej wody 1 łyżeczkę ziela i trzymając napar pod przykryciem. Możesz spożywać go do 2 razy dziennie w ilości ¼ - ½ szklanki. 

• Ostropest plamisty – bez trudności znajdziesz go w formie suplementów diety. Ostropest dostępny jest również w formie sproszkowanych nasion, które możesz wykorzystać, jako dodatek do koktajli, owsianki czy jogurtu. Zioło jest dostępne również w formie herbatek, jednak w tej formie jego działanie jest słabsze. 

• Kwiat kocanki – występuje w postaci herbatek. Napar przygotowuje się z suszonych kwiatów – wystarczy zalać wrzątkiem 1 łyżeczkę i zaparzać przez 10-15 minut. Kocankę znajdziesz również w formie olejku eterycznego, który możesz stosować po rozcieńczeniu zewnętrznie, przy występowaniu stanów zapalnych. 

• Czerwona koniczyna – znajdziesz ją zarówno formie herbatek, jak i suplementów. Aby przygotować napar wystarczy zalać wrzątkiem 1 łyżeczkę koniczyny i zaparzać ją przez około 10-15 minut. Możesz spożywać ją 1-2 razy dziennie. Czerwona koniczyna jest również łatwo dostępna w formie suplementów diety.

• Imbir – najlepiej stosować świeży korzeń imbiru. Aby wykonać z niego herbatkę wystarczy pokroić  korzeń na plasterki i zalać wrzątkiem. Taki napój możesz pić 1–2 razy dziennie. Dodawaj imbir także do codziennego gotowania, np. do zup, smoothie, czy sosów, by korzystać z jego przeciwzapalnych właściwości. Znajdziesz go również w formie suplementów diety. 

• Maca – jest łatwo dostępna w postaci proszku, który możesz dodawać do smoothie, owsianek lub jogurtu. Zalecana dzienna dawka to zazwyczaj 1–2 łyżeczki. Macę możesz zażywać również w formie suplementów.

Pamiętaj, aby przy stosowaniu ziół skonsultować się ze specjalistą, który pomoże dobrać odpowiednią formę i dawkowanie, szczególnie jeśli przyjmujesz leki lub masz kilka różnych chorób. Pamiętaj również o rozwadze i unikaj stosowania wielu ziół na raz. Ważna jest również indywidualna tolerancja na poszczególne zioła i ich dawki. 

Bibliografia:

1. Aggarwal, B. B., & Harikumar, K. B.: "Potential therapeutic effects of curcumin, the anti-inflammatory agent, against cancer, cardiovascular diseases, arthritis, and other inflammatory diseases." Biochemical Pharmacology, 2009, 78(10), 1340-1351.

2. Daily, J. W., Yang, M., & Park, S.: "Efficacy of ginger for alleviating the symptoms of primary dysmenorrhea: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials." Pain Medicine, 2015, 16(12), 2243-2255.

3. Gonzales, G. F.: "Ethnobiology and ethnopharmacology of Lepidium meyenii (Maca), a plant from the Peruvian Highlands." Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012, Article ID 193496.

4. Chen, L. H., & Wang, E.: "Pharmacological and therapeutic potential of Angelica sinensis in chronic diseases." International Journal of Clinical and Experimental Medicine, 2007, 8(1), 10-19.

5. Loch, E. G., Selle, H., & Boblitz, N.: "Treatment of premenstrual syndrome with a phytopharmaceutical formulation containing Vitex agnus castus." Journal of Women's Health & Gender-Based Medicine, 2000, 9(3), 315-320.

6. Yang, C. S., Wang, X., Lu, G., & Picinich, S. C.: "Cancer prevention by tea: Animal studies, molecular mechanisms and human relevance." Nature Reviews Cancer, 2009, 9(6), 429-439.

7.  Ernst, E.: "Herbal medicines for the treatment of endometriosis: A review." British Journal of Clinical Pharmacology, 2006,62(2), 163-168.

8. Saller, R., Meier, R., & Brignoli, R.: "The use of silymarin in the treatment of liver diseases." Drugs, 2001, 61(14), 2035-2063.

9.  Packer L, Rimbach G, Virgili F. Antioxidant activity and biologic properties of a procyanidin-rich extract from pine (Pinus maritima) bark, pycnogenol. Free Radic Biol Med. 1999, Sep;27(5-6):704-24.